Γιώργος Δαμασκηνίδης
Η σωματο-χαρτογράφηση της μητρότητας
H σωματο-χαρτογράφηση (body-mapping) είναι μια διαδικασία δημιουργίας σχεδίων σε φυσικό μέγεθος, με βάση τις εικαστικές τέχνες, που αναπαριστούν την ταυτότητα των ανθρώπων μέσα στο κοινωνικό τους πλαίσιο (Skop, 2016). Η διαδικασία αυτή είναι μια τεχνική για την οπτική αναπαράσταση πτυχών της ζωής των ανθρώπων, του σώματός τους και του κόσμου στον οποίο ζουν. Πρόκειται για ένα τρόπο αφήγησης ιστοριών που αντικατοπτρίζουν οπτικά τις κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές διαδικασίες. Στο πλαίσιο της εγκυμοσύνης, η εν λόγω τεχνική αντικατοπτρίζει τις βιωμένες εμπειρίες των εγκύων και τα νοήματα που αυτές αποδίδουν, αλλά και αυτά που τις αποδίδονται από άλλα άτομα, στις συνθήκες της εγκυμοσύνης τους και που διαμορφώνουν αυτό που έχουν γίνει (Gastaldo, Magalhaes, Carrasco & Davy, 2012). Η κοινωνική σημειολογία (Barthes, 1977) μπορεί να συμβάλει σε αυτήν την προσπάθεια περιγραφής και κατανόησης της μητρότητας. Από μια σημειωτική οπτική, πρόκειται για μια ανάλυση του τρόπου με τον οποίο οι έγκυες παράγουν και μεταδίδουν νόημα σε διάφορα κοινωνικά περιβάλλοντα, όπως η οικογένεια, όπου η δημιουργία σημείων είναι καλά θεσμοθετημένη και εμπλουτισμένη από συνήθειες, συμβάσεις και κανόνες. Επίσης, είναι ένας τρόπος να εντοπίσουμε τις διαφορετικές σημασίες που έχει η ίδια η σωματο-χαρτογράφηση ως λεκτικο-οπτικό κείμενο για τις έγκυες και τα άτομα στο κοινωνικό τους περιβάλλον (Devine, 2008΄Vidal Claramonte, 2018). Αυτές οι σημασίες αγκιστρώνεται στη μελέτη των κατεστημένων πρακτικών, που αφορούν την κατασκευή ταυτοτήτων, και στο ρόλο που παίζει η εμπλοκή τους με τα συστήματα σημείων στη διαδικασία αυτή (Langholz Leymore, 1975).
Βιβλιογραφικές αναφορές
- Barthes, R. (1977). Image, music, text (trans. Stephen Heath). New York: Hill and Wang.
- Gastaldo, D., Magalhaes, L., Carrasco, C. & Davy, C. (2012). Body mapping as research: Methodological considerations for telling the stories of undocumented workers through body mapping. Retrieved from http://www.migrationhealth.ca/undocumented-workers-ontario/body-mapping
- Devine, C. (2008). The moon, the stars, and a scar: Body mapping stories of women living with HIV/AIDS. Border Crossingsg 27(1): 58-65.
- Langholz Leymore, V. (1975). Hidden myth: Structure and symbolism in advertising. N.Y.: Basic Books.
- Skop, Michelle. (2016). The art of body mapping: A methodological guide for social work researchers. Aotearoa New Zealand Social Work 28(4): 29–43.
- Vidal Claramonte, Ma Carmen África. (2018). The body as a semiotic system of representation. In: Eleonora Federici & Marilena Parlati (eds.) The Body Metaphor Cultural Images, Literary Perceptions, Linguistic Representations (17-26). Perugia: Morlacchi Editore.
Προτεινόμενη εργασία
Σημειωτική σωματο-χαρτογράφηση των ιστοριών εγκύων γυναικών οι οποίες έχουν ζωγραφίσει την κοιλιά τους και ποζάρουν μπροστά από τον φακό, σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους. Οι φωτογραφίες είναι μέρος ενός πρότζεκτ για την ευαισθητοποίηση του ευρύτερου κοινού για τη σημασία που έχει η μητέρα για όλους τους ανθρώπους.